Nhắc tới Chùa Hà thì hẳn không ít bạn trẻ là không biết đến, nó nổi tiếng bởi nó gắn với tuổi trẻ các bạn nhé. Đó là ngôi chùa cầu duyên “rất linh thiêng” đó các bạn! Bởi vậy mà bạn đừng ngạc nhiên khi bước chân vào chùa phần đông là các bạn nam thanh nữ tú thay vì các bà, các cụ, các vị trung niên. Ngoài ra ngôi chùa còn có lịch sử lý thú và kiến trúc tinh tế, độc đáo mang đậm dấu ấn triều đại xây dựng.
Tìm hiểu về Chùa Hà
Chùa Hà nằm ở đâu?
Chùa Hà tọa lạc tại phố Chùa Hà, phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội. Chùa được xây dựng dưới thời vua Lý Thánh Tông, có tên chữ là Thánh Đức Tự. Nhiều người tự hỏi ngôi chùa này phải chăng thờ ông Tơ bà Nguyệt mà lại nổi tiếng là cầu duyên linh nghiêm. Nhưng sự thật thì chùa Hà không hề thờ hai vị thần này.
Tại sao chùa cầu duyên “rất linh nghiệm”
Khi bước vào chùa, bạn sẽ thấy ngôi chùa có kết cấu riêng biệt thành từng khu với những ban thờ Phật, thờ Mẫu riêng. Chùa Hà hiện đang thờ Đức Ông, Đức Thánh Hiền, các vị Phật, tam tòa Thánh Mẫu, thành hoàng làng Triệu Chí Thành, tướng Triệu Việt Vương.
Mặc dù không thờ phụng ông Tơ, bà Nguyệt nhưng lạ kỳ thay, các bạn trẻ lẻ bóng đến đây khấn cầu để được mối nhân duyên hạnh phúc đều có kết quả viên mãn.
Cứ như vậy người này rỉ tai người kia, chùa Hà bỗng chốc trở nên nổi tiếng về cầu duyên. Vì vậy mà người Hà Nội thường nhắc rằng: cầu công danh, tài lộc thì đi lễ phủ Tây Hồ, cầu bình an thì đến chùa Trấn Quốc nhưng cầu duyên thì nhất định phải đến chùa Hà.
Lịch sử hình thành Chùa Hà
Lịch sử chùa Hà gắn liền với hai truyền thuyết ở hai triều đại Lý và Lê.
- Truyền thuyết thứ nhất, dưới thời vua Lý Nhân Tông, mặc dù đã 42 tuổi nhưng nhà vua vẫn chưa có người con trai để kế nghiệp nên đã đến chùa Thánh Chúa để cầu tự. Trên đường trở về vua có đi qua chùa Hà để thắp nhang và ban cho tiền bạc trùng tu lại chùa. Từ đó về sau chùa có tên là Thánh Đức tự.
- Truyền thuyết thứ hai, dưới thời vua Lê Thánh Tông, để bày tỏ lòng biết ơn của mình tới các vị đại thần như Đinh Liệt, Nguyễn Trãi, Nguyễn Xí đã bảo vệ mình, phế bỏ Lê Nghi Dân đưa người lên ngôi vua vào năm 1460, ông đã cho xây dựng chùa Hà.
Theo thời gian, ngôi chùa đã bị phá hủy nhiều lần bởi chiến tranh. Năm 1680 ngôi chùa được xây lại bằng gạch vồ, lợp lá gồi nên người dân gọi là chùa Vồi. Dưới thời vua Lê Hy Tông, có hai người quê ở làng Thổ Hà, Bắc Giang qua chùa bán đồ gốm sứ, buôn bán rất thuận lợi, phát đạt nên họ đã công đức một số tiền lớn để xây dựng lại chùa bằng gạch ngói.
Nguồn gốc tên gọi chùa
Từ đó trở đi, người dân hai làng Dịch Vọng và Thổ Hà kết nghĩa đặt tên xóm có ngôi chùa là Bối Hà, gọi nôm là chùa Hà. Vào những ngày kỵ hàng tháng, hàng năm ở Thổ Hà, người dân xóm Bối Hà sẽ cử đoàn đại biểu sang lễ và ngược lại.
Cho đến hiện nay, ban quản lý di tích chùa và phường Dịch Vọng đã xây dựng, tu bổ lại chùa Hà khang trang, bề thế, tam quan giữ được nguyên vẹn.
Kiến trúc chùa Hà
Kiến trúc chùa Hà mang đậm nét văn hóa thời đại. Cổng Tam quan được xây hai tầng, hệ thống cầu thang lên ở bên trái. Tầng trên được xây dựng theo kiểu chồng diêm, ở giữa bờ đinh mái thượng có đắp nổi hình mặt trời lửa đặt trên hổ phù, hai đầu kìm đắp hình rồng đuôi xoắn, miệng ngậm bờ nóc, mái lợp giả ngói ống. Bên trong treo chuông đồng Thánh Đức tự chung niên hiệu Cảnh Thịnh thứ 7.
Chuông có chu vi đáy 1,8m, cao 1,2m được đúc tinh xảo. Phía trên bốn múi chuông có khắc nội dung văn chuông, phía dưới được khắc tứ linh long ly quy phượng cách điệu rất sống động. Phía trên là hai con bồ lao đầu nhìn về hai phía, bốn chân gắn chặt vào chuông. Phía dưới chia làm ba gian có 12 cột trụ xây nổi trên mặt tường. Cổng Tam quan có ba vòm cửa, hai cửa lách nhỏ, cửa giữa rộng.
Phía sau cổng Tam quan lần lượt là vườn cây xanh, hồ bán nguyệt, cây đa, sân chùa. Bên cạnh hồ bán nguyệt là bia đá bốn mặt Thánh Đức tự ti mới được phục chế. Trên ba mặt của bia đều được khắc văn tự chữ Hán có nội dung giống với nội dung được lưu tại Thư viện của Viện nghiên cứu Hán nôm. Mặt còn lại khắc chữ quốc ngữ. Bên phải trước cửa chùa có đặt 18 tấm bia hậu được làm vào cuối thời Nguyễn ghi lại việc tu sửa, gửi hậu tại chùa.
Chùa Hà được xây dựng, kết cấu kiểu chữ Đinh bao gồm: Tiền đường, Thượng điện, Tam bảo năm gian. Chùa nhìn ra hướng tây. Tòa Phật điện của chùa được sắp xếp theo nhiều lớp. Lớp trên cùng là ba pho Tam thế thường trụ diệu pháp thân, đại diện cho đức Phật ở hiện tại, quá khứ, tương lai. Lớp tiếp theo là tượng A Di Đà, Quan Thế Âm Bồ Tát, Đại Thế Chí Bồ Tát.
Phía dưới tượng A Di Đà là tượng A Nan Bà, Đức Ông. Phía ngoài chính điện giáp với đại bái là tượng Thích Ca sơ sinh. Cuối cùng là lớp tượng ở nhà bái đường, nổi bật với tượng Thiên Tướng Hộ pháp cao lớn mặc áo giáp vàng ngồi trên con sấu. Hai bên đầu hồi đặt tám vị Thần Vương Hộ pháp.
Sau chính điện là Điện Mẫu, phía trước là phương đình, phía sau là Thần điện. Bên trong phương đình là đỉnh hương, đôi hạc lớn. Phía sau là nhà bái đường được thiết kế gồm năm gian theo lối kiến trúc cổ. Gian giữa đặt Mẫu Thượng Thiên mặc trang phục màu đỏ, bên trái là Mẫu Thượng Ngàn mặc trang phục màu xanh, bên phải là Mẫu Thủy mặc trang phục màu trắng. Ngoài ra, nhà bái đường còn có các tượng ông hoàng, bà chúa và một số cô cậu khác. Bên trái hồi có bức phù điêu Bát Tiên vô cùng sống động. Phía dưới cùng của Điện Mẫu là bàn thờ Ngũ Hổ thần quan với năm mãnh hổ có màu sắc khác nhau.
Thời điểm thích hợp đến chùa Hà
Cũng giống như những ngôi chùa khác, chùa Hà thường rất tấp nập vào mồng Một, ngày Rằm hàng tháng và đặc biệt là vào những ngày thường ngôi chùa này vẫn không ngớt các nam thanh, nữ tú đến chùa cầu duyên.
Ngoài ra, bạn có thể ghé chùa Hà vào những dịp lễ hội như 12/2 âm lịch hàng năm là ngày lễ hội của chùa với mong muốn cầu phúc, mưa thuận gió hòa và sức khỏe. Ngày 11/1 âm lịch kỷ niệm ngày sinh của Thành hoàng Triệu Chí Thành. Ngày 12/8 âm lịch kỷ niệm ngày hóa của Thành hoàng.
