Vướng mắc vào sắc dục là căn nguyên của bao nhiêu si mê lầm lỗi. Thời xưa đã có đệ tử của Phật đặt câu hỏi về xử lý năng lượng tình dục và được đức Phật giảng giải. Bài giảng dưới đây của Thiền sư Thích Nhất Hạnh cho ta thấy rõ điều đó.
Trong Kinh Di Lặc Nạn, đệ tử Phật tên là Đế Tu Di Lặc (Tissa Metteya) vốn là một vị xuất gia trẻ, trước đó là đệ tử của một vị Phạm Chí tên là Bàvari, nhưng sau đó, cả hai thầy trò này đều trở thành đệ tử của Đức Phật. Tissa có đặt câu hỏi về cách xử lý năng lượng tình dục.
Thầy Di Lặc đã từng đặt câu hỏi này với một vị cư sĩ trẻ tên là Xá Lợi Phất (không phải thầy Xá Lợi Phất) nhưng vị này đã không trả lời được dù đã từng nghe nhiều thầy lớn đàm luận với nhau. Cuối cùng thầy hỏi thẳng đức Thế Tôn: làm sao một người tu trẻ có thể xử lý được năng lượng tình dục để không bị thối thất trên bước đường tu học?
1. Vướng mắc vào sắc dục là căn nguyên của bao nhiêu si mê lầm lỗi, những si mê lỗi lầm này ngăn không cho mình tiếp tục đi tới trên con đường Đạo rộng thênh thang. Xin đức Thế Tôn giáo giới cho chúng con, để chúng con có thể hành trì và lìa xa được mọi hệ lụy gây nên do sắc dục.
2. Khi tâm ý đã bị ám ảnh bởi hình bóng một đối tượng ái dục thì chúng con thường quên mất lời truyền dạy của đức Thế Tôn. Chúng con đánh mất con đường chánh mà chúng con muốn đi, ngay cả những lúc chúng con ngủ nghỉ. Và chúng con cũng quên mất thứ tự trước sau trong công phu hành trì tu tập.
3. Người xuất gia là người đi một mình với cái tâm ban đầu với chủ đích là khám phá cho ra được Chân Đế, nhưng sau đó một thời gian có thể đi ngược lại với lý tưởng của mình một khi bị vướng vào ái dục. Cũng như cỗ xe kia không còn chịu đi trên con đường thẳng mà bắt đầu lăn xuống hố, người xuất gia ấy không còn khả năng phân biệt được chánh tà.
4. Ngày xưa vị ấy đã từng được tôn kính và yêu mến vì giá trị đạo đức của mình, nhưng bây giờ vị ấy đã đánh mất tất cả những cái tốt đẹp đó. Thấy được sự thật này, ta phải hết lòng tu tập, quyết tâm xa lìa con đường ái dục.
5. Ta hãy nên quán chiếu về cái lợi và cái hại của sắc dục, phải thấy được một khi đã vướng vào sắc dụcrồi thì ta sẽ đi về đâu. Phải lắng nghe những lời dạy tuệ giác liên hệ tới vấn đề này để đề cao cảnh giác. Phải thực tập chánh tư duy để thấy được những thống khổ và những hổ thẹn mà sắc dục có thể đem lại cho ta.
6. Cái hành của ta phải đi theo với cái thấy của ta. Phải học phép độc cư, đừng bao giờ để xảy ra sự chung đụng trái phép. Vướng vào sắc dục sẽ sinh ra tà loạn, khiến cho kẻ hành giả đánh mất đi tất cả năng lượng dũng mãnh của chính mình.
7. Kẻ phạm giới luôn luôn mang theo trong lòng sự sợ hãi. Giây phút giao hoan ngắn ngủi, nhưng cái sợ hãi này phải mang lấy lâu dài. Đã trót vướng vào cái lưới rồi, mình phải liên tiếp nói lên những lời gian dối không thật.
8. Thấy được những hệ lụy gây nên do sự phạm giới, ta phải giữ mình và đừng bao giờ tự phụ là mình đã giỏi. Vị mâu ni kiên trì trên con đường sống độc cư của mình, khi đi cũng như khi về. Vị ấy hướng về nẻo sáng mà đi, không bị tập khí si mê lôi kéo.
9. Sống một mình để đi trên con đường hướng thượng tìm cầu chân lý. Ta đã có con đường rồi nhưng ta không nên tự kiêu. Tuy chưa thực chứng được Niết Bàn, nhưng ta đã ở sát ngay bên cạnh Niết Bàn rồi.
10. Nên phát khởi tâm nguyện vượt cao đi xa, không dừng lại ở cõi sắc và cõi vô sắc. Theo lời đức Thiện Thệ chỉ dạy, ta quyết tâm vượt ra ngoài cõi khổ. Được như thế thì bao nhiêu cám dỗ sắc dục của cuộc đời cũng sẽ không làm gì được ta.
Giảng kinh Xa lìa ái dục:
Kinh này gồm mười bài kệ. Kinh này cũng nối tiếp đề tài của kinh trước, nói về buông bỏ ân ái. Người xuất gia tuy không còn sống cuộc đời lứa đôi nữa, nhưng vẫn phải đương đầu với vấn đề ái dục, bởi vì năng lượng ái dục là năng lượng tự nhiên của con người, mình vẫn phải đối phó, dù mình đã là người xuất gia.
Bụt dạy thầy Di Lặc phải thực tập vững chãi các giới điều và uy nghi, đừng để xảy ra sự chung đụng trái phép. Đừng tự phụ là mình đã giỏi, không cần tới những “chi tiết nhỏ nhặt” của giới luật và uy nghi. Phải phát đại nguyện vượt cao, đi xa, và tâm Bồ Đề ấy sẽ bảo hộ cho mình. Và phải luôn luôn quán chiếu để thấy những hệ lụy mà sắc dục đem lại.
Vướng vào sắc dục rồi, mình sẽ như một cỗ xe không còn đi đường thẳng nữa mà bắt đầu lăn xuống hố, mình không tiếp tục được sự hành trì, mình phải chịu mất đi sự tin tưởng và quý chuộng của các bạn đồng tu, mình bắt buộc phải nói những lời gian dối, chịu đựng rất nhiều thống khổ và những hổ thẹn, tất cả đều là do sắc dục đem đến.
Những người xuất sĩ già hay trẻ phải biết cám ơn thầy Di Lặc, vị xuất sĩ trẻ tuổi thời ấy, vì thầy đã can đảm hỏi những câu hỏi rất thật để Bụt có thể soi sáng cho tất cả những người xuất gia trẻ tuổi khác.
Phép thực tập của Bụt gồm có hai điểm chính: Thứ nhất là phải thực tập giới luật và uy nghi cho vững chãi, thứ hai là phải tự nhắc nhở mình, nhắc nhở nhau và quán chiếu về những hệ lụy mà ái dục có thể mang tới.
Bài kệ 1
Dâm dục trước nữ hình 婬 欲 著 女 形
Đại đạo giải si căn 大 道 解 癡 根
Nguyện thọ tôn sở giới 願 受 尊 所 戒
Đắc giáo hành viễn ác 得 教 行 遠 惡
Bài kệ 2
Ý trước dâm nữ hình 意 著 婬 女 形
Vong tôn sở giáo lệnh 亡 尊 所 教 令
Vong chánh trí thùy ngọa 亡 正 致 睡 臥
Thị hành thất thứ đệ 是 行 失 次 第
Bài kệ 3
Bổn độc hành cầu đế 本 獨 行 求 諦
Hậu phản trước sắc loạn 後 反 著 色 亂
Bôn xa vong chánh đạo 犇 車 亡 正 道
Bất tồn xả chánh tà 不 存 捨 正 邪
Bài kệ 4
Tọa trị kiến tôn kính 坐 值 見 尊 敬
Thất hành vong thiện danh 失 行 亡 善 名
Kiến thị đế kế học 見 是 諦 計 學
Sở dâm viễn xả ly 所 婬 遠 捨 離
Bài kệ 5
Thả tư sắc thiện ác 且 思 色 善 惡
Dĩ phạm đương hà trí 已 犯 當 何 致
Văn tuệ sở tự giới 聞 慧 所 自 戒
Thống tàm khước tự tư 痛 慚 却 自 思
Bài kệ 6
Thường hành dữ tuệ hợp 常 行 與 慧 合
Ninh độc mạc loạn câu 寧 獨 莫 亂 俱
Trước sắc sanh tà loạn 著 色 生 邪 亂
Vô thế vong dũng mãnh 無 勢 亡 勇 猛
Bài kệ 7
Lậu giới hoài khủng bố 漏 戒 懷 恐 怖
Thọ đoản vi bỉ phụ 受 短 為 彼 負
Dĩ trước nhập la võng 已 著 入 羅 網
Tiện khi xuất gian thanh 便 欺 出 奸 聲
Bài kệ 8
Kiến phạm nhân duyên ác 見 犯 因 緣 惡
Mạc thủ thân tự phụ 莫 取 身 自 負
Kiên hành độc lai khứ 堅 行 獨 來 去
Thủ minh mạc tập si 取 明 莫 習 癡
Bài kệ 9
Viễn khả độc tự xứ 遠 可 獨 自 處
Đế kiến vi thượng hành 諦 見 為 上 行
Hữu hành mạc tự kiêu 有 行 莫 自 憍
Vô ỷ nê hoàn thứ 無 倚 泥 洹 次
Bài kệ 10
Viễn kế niệm trường hành 遠 計 念 長 行
Bất dục sắc bất sắc 不 欲 色 不 色
Thiện thuyết đắc độ thống 善 說 得 度 痛
Tất thế dâm tự thực 悉 世 婬 自 食
Thiền sư Thích Nhất Hạnh
