Phật dạy: Chơn tâm này phi tâm (thức) phi đất, nước, gió, lửa và phi hư không. (Ðoạn này nói: Chơn tâm phi ngũ uẩn. Thọ, tưởng, hành, thức thuộc về tâm; còn đất, nước, gió, lửa thuộc về sắc.)
Nó phi nhãn, nhĩ, tỉ, thiệt, thân, ý; phi sắc, thinh, hương, vị, xúc, pháp; phi nhãn giới cho đến phi thức giới.
(Ðoạn này nói: Chơn tâm phi lục nhập, thập nhị xứ và thập bát giới. Nó phi ấm, giới, nhập tức là nói phi cảnh giới lục phàm).
Chơn tâm phi minh vô minh và minh vô minh tận, cho đến phi lão tử và phi lão tử tận.
(Ðoạn này nói: Phi 12 nhơn duyên, cả lưu chuyển và hoàn diệt là cảnh giới của Duyên giác).
Phi khổ, tập, diệt, đạo; phi trí và phi đắc.
(Ðoạn này nói: phi tứ đế là cảnh giới của Thinh văn).
Phi bố thí, trì giới, tinh tấn, nhẫn nhục, thiền định và trí huệ.
(Ðoạn này nói: Phi lục độ là cảnh giới của Bồ tát).
Cho đến phi Như lai, Ứng cúng, Chánh biến tri…(mười hiệu) phi Ðại Niết Bàn và phi bốn đức của Niết Bàn: thường, lạc, ngã, tịnh.
(Ðoạn này nói: phi cảnh giới Phật. Từ Thinh văn, Duyên giác, Bồ tát và Phật gọi là tứ thánh).
Tóm lại, chơn tâm phi tất cả các pháp thế gian (6 cõi phàm) và xuất thế gian (4 quả thánh) vậy.
Lược giải: Ðã là chơn tâm thì không còn vọng. Vì không còn vọng nên không có đối đãi: ngộ mê, thánh phàm, chúng sanh và Phật, hữu vi hay vô vi… vì nó tuyệt tánh, ly tướng.
Trích “Phật học phổ thông”
Sự sống đẹp lạ thường
HT. Thích Thiện Hoa
