Đã có sinh thời có diệt, mọi duyên hành chuyển đều thuộc vô thường, sinh diệt diệt dĩ, tịch diệt là vui. Nay tôi tuổi đời vừa tròn chín chục, tâm trí vẫn minh mẫn, nhưng theo thời gian thấy mỗi sát sa, mỗi sát na, cái già cứ đi qua nhanh, nên tôi tạm có vài lời để lại.
Cố Đại lão Hòa thượng Thích Đức Nhuận (1897 – 1993) là Đức Đệ nhất Pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam (1981 – 1993). Trên ngôi vị Pháp chủ Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Ngài là một vị cao tăng đã trọn đời hiến dâng cho lý tưởng hoằng pháp độ sinh; nhiệt tâm góp phần to lớn vào sự nghiệp làm sáng danh Phật giáo và dân tộc Việt Nam; là tấm gương sáng trong tu thân, hành đạo.
Ngài luôn lấy giới hạnh tinh nghiêm làm thân giáo để răn dạy, sách tấn kẻ hậu lai; luôn thể hiện tinh thần bi, trí, dũng trong công hạnh vô ngã vị tha, tận lực chuyên tâm vào sự nghiệp hoằng dương chính pháp, chú trọng đào tạo Tăng tài để có nguồn nhân lực Tăng ni có đạo hạnh phục vụ nhân gian.
Đạo phong ấy như thể cô đúc trong những lời giản dị và tha thiết trong “Vài lời để lại” được chính ngài viết và ấn ký ngày 15-2-Đinh Mão (1987). Phatgiao.org.vn trân trọng giới thiệu lại toàn văn để thành kính tưởng niệm nhân lễ tưởng niệm 26 năm ngày ngài viên tịch:
Đã có sinh thời có diệt, mọi duyên hành chuyển đều thuộc vô thường, sinh diệt diệt dĩ, tịch diệt là vui. Nay tôi tuổi đời vừa tròn chín chục, tâm trí vẫn minh mẫn, nhưng theo thời gian thấy mỗi sát sa, mỗi sát na, cái già cứ đi qua nhanh, nên tôi tạm có vài lời để lại.
Trước tiên là ơn Đảng và Chính phủ ban hành chính sách “Tự do tín ngưỡng”, tạo nhiều phương tiện giúp tôi tiến tu Đạo nghiệp, và ơn các bác sĩ, y tá, hộ lý, các lương y đã tận tình chăm sóc tôi những khi thân tứ đại bất hòa; ơn Đại hội chư Hòa thượng, Tăng, Ni toàn quốc ngày 7 tháng 11 năm 1981 đã suy tôn tôi làm Pháp chủ Giáo hội Tăng già cả nước; ơn chư Tăng Ni, Thiện – tín Bắc, Trung, Nam đã có nhiều nghĩ đến tôi, đã có rất nhiều nghĩ đến tôi. Vậy xin quý ngài nhớ những lời tôi đã dặn mà giữ gìn thân ngữ ý cho thanh tịnh, lấy giới luật của Phật làm thầy, luôn luôn giữ Lục hòa, chấp hành nghiêm chỉnh các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đề ra, ủng hộ lập trường hòa bình thế giới, thân thiện đoàn kết với các tôn giáo bạn, quyết tâm tu học vượt mọi khó khăn, duy trì Phật Pháp, hướng lên Tam Bảo, nêu gương chính – tín, bài trừ mê tín, không đồng bóng, đốt vàng mã, không xóc thẻ xin âm dương… là những thứ của đạo khác xen lẫn vào đạo Phật.
Chú ý: Khi mà tôi sắp xả báo thân này, dù sao sở kiến cũng thấy rõ phần nào, nhưng muốn được có thêm trợ duyên để chư căn duyệt dự, thế tính khinh an, vậy xin chớ hỏi han, ép thụ quế sâm, ép dùng cơm cháo; xin chớ phiền các thày thuốc cầm tay án mạch, dùng cách nghe tim, di chuyển nơi này nơi khác mà làm tôi mất cánh “lâm chung chính niệm, tịch diệt vi lạc”.
Sau khi tôi xả báo thân này về nơi an dưỡng, tang lễ cần đơn giản tiết kiệm, tuyệt đối không nhận tiền bạc của chư Tăng Ni, các tuần tiết và ngày giỗ hàng năm cũng vậy. Có lòng nghĩ đến tôi, chỉ nên tụng Kinh niệm Phật, cầu cho quốc thái, dân an, hồi hướng các Tiên Tổ và tứ ân, lục đạo, tin sâu, hành đúng, nguyện thiết cầu vãng sinh Cực – lạc thời sẽ được cùng tôi và các Thượng – thiện – nhân cùng ở một nơi.
Pháp môn tu trì có hàng 8 vạn 4 nghìn, như Pháp môn “Phản văn văn tự tính” (nghe cái tính nghe của mình)… Pháp môn nào cũng chỉ là tịnh trừ hiện nghiệp lưu thức mới xong. Riêng Pháp môn “Tịnh Độ” cũng là Pháp môn Thượng thượng thừa tin thực sâu, hành thực đúng, nguyện thực thiết, cầu vãng sinh Cực Lạc rất là tiệp kính, cũng là Pháp môn viên dung đủ: Ngũ – đình – tâm, Tứ – niệm – xứ, Thất – giác – chi, Bát – chính – đạo, Vô – ngã – vị – tha… Nếu không tu theo Pháp môn này thời phải tu theo “Hàng – Bá” lần lượt như sau:
10 Ngôi Thập – tín
10 Ngôi Thập – trụ
10 Ngôi Thập – hành
10 Ngôi Thập – hồi – hướng
10 Ngôi Thập – địa cho chí Đẳng – giác, mới thành Diệu – giác.
Nói chung, tất cả đều là phương tiện, cũng như: “Do chỉ kiến nguyệt” để minh tâm kiến tính.
Phần an táng, nên ở vườn chùa Quảng Bá. Khi tiễn đưa, xin miễn có những vòng hoa. Vì rằng: nào vun trồng, nào tưới bón, nào ngắt hái, nào vận chuyển, nào uốn kết thành vòng trang sức tinh nghiêm, chưa kể vai mang tay sách, biết bao nhiêu là công sức, rồi chỉ sớm chiều, mưa thì hủ nát, nắng thì héo khô, lại làm phiền cho người thu dọn xúc đi. Tôi tu hành chưa được là bao; muốn kiệm đức, xin vô cùng cảm tạ những tấm lòng quý mến thương tiếc tôi khi tiễn biệt.
Theo cổ truyền, mai sau muốn xây tháp, thì xây ở vườn tháp Chùa Hồng Phúc (Hòe Nhai) là nơi tôi hiện trụ trì.
Viết tại chùa Hồng Phúc (Hòe Nhai) Hà Nội
PL.2531, Ngày Canh Thìn 15 – 2 – năm Đinh Mão (1987)
Sa Môn Thích Đức Nhuận
